Më 27 tetor 2005, dy adoleshentë humbën jetën nga goditja elektrike teksa fshiheshin nga policia. Ngjarja u kthye në simbol të tensioneve sociale në periferi dhe shkaktoi tri javë trazirash në gjithë Francën.
Franca përkujton sot njërën nga ngjarjet më të errëta të historisë së saj moderne: 20 vjetorin e vdekjes së Zyed Benna, 17 vjeç, dhe Bouna Traoré, 15 vjeç, dy adoleshentë që humbën jetën më 27 tetor 2005 në një transformator elektrik në Clichy-sous-Bois, në periferi të Parisit.
Pasditen e asaj dite, grupi i tyre po kthehej në shtëpi pas një ndeshjeje futbolli, kur një kontroll policor i befasoi pranë një kantieri. Në përpjekje për t’u fshehur, tre prej tyre u futën në territorin e një centrali elektrik. Vetëm një, Muhittin Altun, mbijetoi, i plagosur rëndë nga shpërthimi elektrik që vrau shokët e tij.
Vdekja e dy të rinjve u përhap me shpejtësi në rrjetet lokale dhe brenda pak orësh Clichy-sous-Bois u përfshi nga përleshje të dhunshme mes banorëve dhe forcave të rendit. Ajo që nisi si zemërim lokal, u kthye në një valë protestash që përfshiu mbi 300 qytete franceze dhe çoi në shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme, hera e parë që ndodhte pas luftës së Algjerisë.
Në ditët që pasuan, qindra automjete dhe ndërtesa publike u dogjën, ndërsa mijëra të rinj u arrestuan. Ministri i atëhershëm i Brendshëm, Nicolas Sarkozy, akuzohej për gjuhë përçarëse, pas deklaratave të tij ndaj banorëve të periferive që ai i quajti banditë.
Prindërit e Zyed dhe Bouna organizuan një marshim paqësor nën sloganin “Vdiqën për asgjë”, ndërsa opinioni publik francez nisi të debatojë mbi varfërinë, diskriminimin dhe mungesën e mundësive për të rinjtë në lagjet e margjinalizuara.
Trazirat e vitit 2005 zbuluan plagë të thella sociale në Francë: papunësi e lartë, ndarje etnike të theksuara dhe mosbesim të ndërsjellë midis policisë dhe banorëve të periferive.
Dhjetë vjet më vonë, dy policët që u hetuan për “mosdhënie ndihme” u shpallën të pafajshëm, por kujtimi i Zyed dhe Bouna mbetet një plagë e hapur në kujtesën kolektive franceze.
Sot, në Clichy-sous-Bois, komuniteti dhe familjet e tyre mbajnë homazhe për dy djemtë që u bënë simbol i padrejtësisë sociale dhe i dështimit për të ndërtuar një Francë me më shumë barazi, shpresë dhe dinjitet për të gjithë.
About the Author
