Ndërkohë që lufta në Ukrainë vazhdon të lërë pasojat e saj të thella politike, humanitare dhe ekonomike, një tjetër aspekt i errët ka dalë në dritë: diamantët rusë mund të jenë ende duke qarkulluar lirshëm në tregjet botërore, pavarësisht sanksioneve të vendosura nga vendet perëndimore.

Sipas hetimeve të publikuara së fundmi nga burime evropiane dhe organizata ndërkombëtare të mbikëqyrjes së tregtisë së gurëve të çmuar, sistemi aktual i gjurmimit të diamantëve është i papërsosur dhe shpesh i manipulueshëm. Kjo i lejon kompanitë të maskojnë origjinën reale të diamantëve përmes përpunimit në vende të treta, si India apo Emiratet e Bashkuara Arabe, përpara se të hyjnë në tregjet perëndimore.

Rusia është një nga prodhuesit më të mëdhenj të diamantëve në botë, përmes gjigantit shtetëror Alrosa, i cili kontribuon në mënyrë të konsiderueshme në ekonominë ruse dhe në buxhetin e shtetit, përfshirë edhe buxhetin ushtarak. Kjo ka çuar në vendosjen e sanksioneve të drejtpërdrejta ndaj tregtisë së diamantëve rusë nga Bashkimi Europian, SHBA dhe aleatë të tjerë.

Megjithatë, një pjesë e madhe e diamantëve rusë nuk gjurmohet si duhet dhe shitet në tregjet e luksit si produkte të pastra, pa origjinë të deklaruar, duke vënë në pikëpyetje efektivitetin e embargove dhe etikën e zinxhirit të furnizimit.

“Kur blini një unazë diamanti, mund të mos e dini që në fakt po financoni drejtpërdrejt makinerinë ushtarake të Kremlinit,” – tha një përfaqësues i një organizate joqeveritare që merret me etikën në tregtinë e mineraleve.

Bashkimi Europian pritet të forcojë mekanizmat e gjurmimit digjital të diamantëve, përfshirë kërkesën për certifikata të detajuara të origjinës, në mënyrë që të parandalohet hyrja e diamantëve rusë në zinxhirin global të furnizimit.

Për konsumatorët, ky është një apel i drejtpërdrejtë: të kërkojnë transparencë nga shitësit e bizhuterive dhe të bëjnë pyetje për origjinën e gurëve të çmuar që blejnë.