20 gusht 1968

Natën, nga e marta 20 gusht deri të mërkurën 21 gusht 1968, filloi pushtimi i Çekosllovakise, nga trupat e Traktatit te Varshaves.

Arsyeja e ndërhyrjes, e mbështetur nga kërkesa e krahut konservator të Partisë Komuniste të Çekosllovakisë (KSČ), ishin ndryshimet e brendshme politike reformiste liberale në Çekosllovaki, të njohura si Pranvera e Pragës.

Vetëm Shqipëria ( juridikisht nuk ishte shkëputur ende nga Traktati i Varshavës) dhe Rumania nuk morën pjesë në këtë pushtim.

Një poezi lapidar e Jevtushenkos…

“Tradita e shkrimtarëve rusë më mëson se ndonjëherë heshtja është turp” – shkruante poeti Jevtushenko në një letër proteste drejtuar Kosiginit dhe Brezhnjevit.

TANKET DREJT PRAGËS
(Танки идут по Праге)
Evgenij Evtushenko

Po shtypin Pragën tanket
po shtypin të vërtetën
ku perëndimi përgjaket
dhe s’flet asnjë gazetë.

Shtypin kë është lëkundur
dhe nuk njeh këtë pushtet.
Shtypin dhe ushtarët ulur
përbrenda tankeve vetë.

Sa e pështirë, o Zot!
O Zot, ç’është ky rrënim!
Tanket mbi Jan Husin sot
përmbi Petëf dhe Pushkin.

Shkelin tanket mbi varret,
mbi foshnjet ende pa lindur,
ç’patën zyrtarët ndër sirtaret
zinxhirë u bënë, për të shtypur.

Jam vallë për Rusinë armik?
Pse me gaz nuk jargavitem
për tanket e atdheut, or mik
dhe hundët s’fus të qyrravitem?

Qysh mund të jetoj si njëherë,
kjo lojë kalamajsh nuk është,
këta tanke mbi shpresën shkelën
këta qenkan tanket e shtrënjtë?

Kur të shkoj në botën matanë,
qysh a tek, nuk dua t’ia di,
për pasardhësit një lutje kam,
vetëm një, ja, po e them tani.

Dua një përcjellje pa lotë
vetëm shkruani shkoqur, qartë:
“Shkrimtar rus. Shtypur, bërë copë
prej tankeve ruse në Pragë”.

_________________________________________

© shqipëroi nga rusishtja Maksim Rakipaj