Shpërndarja e dy bonuseve pak muaj para zgjedhjeve të 11 majit është parë si një ndër lëvizjet më ndikuesë të fushatës, ndërsa ekspertët paralajmërojnë për një skemë pensioni në rrezik kolapsi.
Shpërndarja e bonusit për pensionistët para zgjedhjeve parlamentare të 11 majit vijon të ngrejë pikëpyetje mbi motivet politike të vendimit. Edhe pse qeveria e ka paraqitur si mbështetje sociale, shumë ekspertë dhe organizata monitoruese e konsiderojnë këtë politikë si një mjet elektoral që i dha mazhorancës një avantazh të dukshëm në votime.
Shembulli i Lirije Sinës, një pensioniste në Vaqar që jeton me 9.900 lekë në muaj, ilustron realitetin ekonomik të kësaj kategorie. Ajo thotë se bonusi ishte i mirëpritur, por edhe e pranon se ndikoi në votën e saj. Me një buxhet të kufizuar për ushqimet, ilaçet dhe faturat, çdo pagesë shtesë bëhet thelbësore për mbijetesë.
Pak muaj para zgjedhjeve, rreth 730 mijë pensionistë përfituan dy bonuse nga 10 deri në 15 mijë lekë, me një kosto prej 163 milionë eurosh për buxhetin. Kritikët thonë se vendimi u mor në një periudhë kur ligji zgjedhor ndalon shpërndarjen e përfitimeve të tilla, edhe pse qeveria e interpretoi kufizimin në mënyrë të ngushtë.
Organizata si KRIIK dhe ekspertë të ekonomisë theksojnë se bonusi ndikoi ndjeshëm në klimën zgjedhore dhe në preferencat e votuesve të moshës së tretë, të cilët përbëjnë një nga grupet më të mëdha elektorale në vend. Për disa, si ish-minatori Qani Shino, bonuset janë një formë mashtrimi politik që përsëritet sa herë afrohen zgjedhjet.
Skema e pensioneve ndërkohë vazhdon të jetë nën presion. Plakja e popullsisë, emigracioni dhe kontributet e pakta kanë ulur raportin kontribuues-përfitues në nivele kritike. Ndërsa në vitet ’90 kishte katër kontribues për një përfitues, sot raporti është vetëm 1.11 me 1, dhe sipas ekspertëve mund të bjerë në 1 me 1 deri në vitin 2030, duke e çuar sistemin drejt dështimit.
Megjithatë, premtimet politike për rritjen e pensioneve vazhdojnë. Qeveria ka deklaruar se pensioni mesatar do të arrijë 400 euro në vitin 2029, por ekonomistët shprehen skeptikë, duke theksuar se kostoja e jetesës po rritet shumë më shpejt se vlerat e premtuara.
Pensionistët mbeten ndër më të varfrit në rajon: në Shqipëri pensioni mesatar është rreth 196 euro, shumë më poshtë se vendet fqinje. Për shumë prej tyre, çdo bonus është i mirëpritur, por i pamjaftueshëm për të ndryshuar realitetin e vështirë ekonomik. Edhe Shefqet Muça, ish-makinist, thotë se çdo rritje është e nevojshme, pavarësisht se mbetet thjesht një ndihmë e vogël në një jetë me kosto të lartë.
Në këtë panoramë të brishtë, ekspertët kërkojnë reforma të thella dhe të qëndrueshme, ndërsa paralajmërojnë se përdorimi i politikave sociale si karamele elektorale vazhdon të dëmtojë sistemin dhe besimin e qytetarëve./BIRN
About the Author
