Tre burra që hynë në ujë vdekjeprurës për të ndalur një shpërthim që mund të kishte fshirë gjysmën e kontinentit dhe dolën të gjallë nga një mision për të cilin askush nuk priste të mbijetonte në vitin 1986.
Përbindësha i Çernobilit tashmë kishte dalë jashtë kontrollit kur zyrtarët zbuluan një kërcënim të dytë, të fshehur nën reaktorin e shkatërruar. Në dhomat e bodrumit ishte grumbulluar një masë e madhe uji radioaktiv. Nëse bërthama e shkrirë do ta prekte, shpërthimi i avullit të mbinxehur mund të shkaktonte një eksplozion aq të fortë sa të shpërndante materiale bërthamore në pjesën më të madhe të Evropës. Asnjë makineri nuk mund të hynte në ato korridore. Vetëm njerëzit mund të guxonin.
Tre punëtorë të centralit dolën përpara vullnetarisht. Aleksei Ananenko, Valeri Bezpalov dhe Boris Baranov e kuptonin saktësisht çfarë kërkonte misioni. Ata duhej të ecnin nëpër ujë radioaktiv, në një labirint tunelesh të errëta e të përmbytura, për të arritur tek valvulat që do të zbraznin dhomat. Kostumet e tyre mbrojtëse ishin të holla. Dritat e tyre të dorës ishin të pasigurta. Ajri mbante mjaftueshëm ndotje për t’u garantuar sëmundje. Megjithatë ata u vetë ofruan, sepse e njihnin mirë planimetrinë e centralit dhe besonin se mund t’i gjenin kontrollët para se nxehtësia në rritje të arrinte tek uji mbi ta.
Ata lëvizën nëpër bodrum duke u orientuar vetëm nga kujtesa dhe jehona e hapave të tyre. Në një moment dritat e dorës u fikën krejt dhe u desh të kërkonin me prekje. Kur më në fund gjetën valvulat, i hapën me dorë dhe dëgjuan ujin teksa filloi të derdhej jashtë. Misioni pati sukses. Shpërthimi i frikshëm i avullit nuk ndodhi kurrë.
Për vite me radhë qarkullonte historia se ata kishin vdekur pas disa ditësh. Në të vërtetë, të tre i mbijetuan menjëherë pasojave. Baranov u nda nga jeta në vitin 2005. Ananenko dhe Bezpalov jetuan mirë në shekullin e njëzet e një.
Përpjekja e tyre nuk e zhduku katastrofën, por parandaloi një të dytë që mund të kishte ndryshuar hartën e Evropës dhe detyruar evakuimin masiv të kombeve të tëra. Vendimi i tyre në atë bodrum lë pas një pyetje që ende qëndron pezull: Sa jetë mund të ndryshohen nga tre njerëz që zgjedhin të ecin drejt rrezikut, e jo ta shmangin atë?
About the Author
