Aktivisti i të drejtave të njeriut dhe fituesi i Çmimit Nobel për Paqe flet pas lirimit për burgun, represionin politik dhe betejën që vazhdon
Ales Bjallacki, një nga figurat më të njohura të mbrojtjes së të drejtave të njeriut në Bjellorusi dhe fitues i Çmimit Nobel për Paqe, është liruar pas katër vitesh e gjysmë burgim, si pjesë e një marrëveshjeje të ndërmjetësuar nga Shtetet e Bashkuara, që solli lirimin e 123 të burgosurve politikë nga regjimi i Aleksandër Lukashenkos.
Bjallacki u arrestua në vitin 2021, në kulmin e represionit shtetëror që pasoi zgjedhjet presidenciale të vitit 2020, të cilat u konsideruan gjerësisht të manipuluara. Ai ishte në dijeni se rreziku i arrestimit ishte i pashmangshëm, por vendosi të mos largohej nga vendi, duke theksuar se nuk mund të linte vetëm vullnetarët dhe kolegët e tij, të cilët po përballeshin me ndjekje penale dhe burgosje masive.
Gjatë qëndrimit në burg, Bjallacki u dënua me 10 vite heqje lirie dhe përjetoi kushte që ai i përshkruan si çnjerëzore dhe të ngjashme me sistemin sovjetik të ndëshkimit. Ai flet për izolim të zgjatur, qeli të ftohta, privim nga gjumi dhe ndëshkime të shpeshta disiplinore për shkelje minimale. Sipas tij, të burgosurit politikë trajtohen me një ashpërsi të veçantë dhe konsiderohen më afër robërve të luftës sesa të burgosurve të zakonshëm.
Ndërkohë, organizata e tij për të drejtat e njeriut, Vyasna, arriti të vazhdojë veprimtarinë nga jashtë vendit. Një pjesë e stafit u zhvendos në Lituani, ku u hap zyra e parë jashtë Bjellorusisë, duke garantuar vazhdimësinë e dokumentimit të shkeljeve dhe mbështetjes për viktimat e represionit.
Bjallacki mësoi për Çmimin Nobel për Paqe në vitin 2022 ndërsa ndodhej ende në burg. Ai e konsideron këtë çmim jo si një nder personal, por si një njohje simbolike për lëvizjen protestuese bjelloruse dhe për mbrojtësit e të drejtave të njeriut në Bjellorusi, Rusi dhe Ukrainë. Sipas tij, çmimi nxori në pah shkeljet sistematike të regjimeve autoritare dhe jo arritjet individuale.
Edhe pse i lirë, Bjallacki thekson se më shumë se një mijë të burgosur politikë mbeten ende pas hekurave dhe se sistemi vazhdon të arrestojë të rinj ndërsa liron të tjerë. Megjithatë, ai shpreh një optimizëm të matur, duke besuar se kërkesa e shoqërisë bjelloruse për dinjitet dhe drejtësi nuk mund të shuhet.
Sipas tij, kjo është një periudhë e errët për Bjellorusinë, por njëkohësisht edhe një kohë rezistence, ku forca e vërtetë mbetet te njerëzit dhe te vendosmëria për të mos u dorëzuar përballë frikës dhe shtypjes.
About the Author
