Arkeologët nxjerrin në dritë tempullin e luginës në Abu Ghurab, me kalendar publik fetar dhe hapësira për vëzhgime astronomike
Arkeologët në Egjipt kanë zbuluar mbetjet e një tempulli 4 500-vjeçar, pjesë e një kompleksi monumental kushtuar perëndisë së diellit Ra, duke hedhur dritë të re mbi ritualet fetare dhe jetën publike të Mbretërisë së Vjetër egjiptiane. Tempulli ndodhet në Abu Ghurab, rreth 16 kilometra në jugperëndim të Kajros, pranë brigjeve të Nilit.
Kompleksi përbëhet nga dy pjesë kryesore: tempulli i sipërm, i zbuluar vite më parë, dhe tempulli i luginës, i cili po gërmohet intensivisht që nga viti 2024. Të dy strukturat lidhen mes tyre përmes një rruge ceremoniale, duke krijuar një itinerar të qartë ritual për besimtarët dhe priftërinjtë që vinin nga lumi drejt zonës së shenjtë.
Sipas arkeologëve, tempulli i luginës shërbente si pikë hyrjeje për vizitorët që mbërrinin me varka nga Nili ose nga kanalet anësore. Prej aty, pelegrinët ngjiteshin drejt tempullit të sipërm, ku zhvilloheshin ceremonitë kryesore në nder të Ra-së. Gërmimet e fundit kanë zbuluar një portik hyrës me kolona, blloqe të dekoruara dhe mbishkrime që përmendin faraonin Niuserre, sundimtarin që urdhëroi ndërtimin e këtij tempulli rreth shekullit XXV para erës sonë.
Një nga zbulimet më të rëndësishme është një kalendar publik fetar, i gdhendur në blloqe guri të vendosura pranë fasadës së tempullit. Ky kalendar përshkruan festa dhe procesione të rëndësishme, si festimet për perëndinë Sokar, festivalin e Min-it dhe procesionet e Ra-së. Studiuesit e konsiderojnë këtë një nga shembujt më të hershëm të një kalendari fetar të ekspozuar publikisht, që u shërbente komuniteteve për të ndjekur ciklin ritual vjetor.
Në tempull është zbuluar edhe një shkallë që të çon në çati, çka sugjeron se kjo hapësirë përdorej për vëzhgime astronomike. Arkeologët besojnë se nga aty priftërinjtë mund të ndiqnin lëvizjet e trupave qiellorë, të lidhura ngushtë me kultin e diellit dhe kalendarin fetar.
Pas rreth një shekulli përdorimi ritual, tempulli i luginës duket se ka humbur funksionin e tij fetar dhe është shndërruar në një zonë banimi. Gjatë kësaj faze, janë gjetur objekte druri që lidhen me lojën senet, një lojë tavoline shumë e njohur në Egjiptin e lashtë, e cila kishte edhe domethënie simbolike për jetën dhe botën e përtejme.
Zbulimi në Abu Ghurab po konsiderohet nga ekspertët si një dëshmi kyçe për të kuptuar më mirë rolin e tempujve të diellit, lidhjen mes fesë, astronomisë dhe jetës publike, si edhe mënyrën se si hapësirat e shenjta transformoheshin me kalimin e kohës në Egjiptin e lashtë.
About the Author
