90 miliardë euro do të sigurohen nga tregjet financiare, ndërsa barra kalon mbi taksapaguesit evropianë
Bashkimi Europian ka rënë dakord në orët e para të 19 dhjetorit për t’i siguruar Ukrainës një paketë financiare prej 90 miliardë eurosh për periudhën 2026–2027, duke shmangur një krizë të rëndë financimi që pritej të godiste Kievin që në pranverën e ardhshme. Fondet pritet të jenë të disponueshme që në janar, por mënyra e sigurimit të tyre ka hapur debate të forta politike brenda BE.
Fillimisht, Komisioni Europian synonte të përdorte rreth 200 miliardë euro asete shtetërore ruse të ngrira në territorin e BE për të ndërtuar një kredi reparacionesh për Ukrainën. Presidentja e Komisionit, Ursula von der Leyen, e kishte paraqitur këtë ide si një moment pavarësie strategjike për Evropën, duke argumentuar se kontinenti duhet të marrë vendime madhore pa u kushtëzuar nga Moska.
Megjithatë, plani hasi në rezistencë të fortë. Belgjika, ku ndodhet kompania financiare Euroclear që mban pjesën më të madhe të aseteve ruse të ngrira, refuzoi të mbështesë një skemë që do ta ekspozonte vendin ndaj rreziqeve të pakufizuara financiare. Edhe Franca dhe Italia u treguan skeptike, duke kërkuar alternativa më të sigurta.
Pas një samiti maratonë prej 16 orësh në Bruksel, liderët evropianë u detyruan të tërhiqen nga ideja e përdorimit të drejtpërdrejtë të parave ruse. Në vend të kësaj, financimi për Ukrainën do të sigurohet përmes huamarrjes në tregjet financiare, të garantuar nga buxheti i BE-së. Praktikisht, kjo do të thotë se barra financiare bie mbi taksapaguesit evropianë.
Marrëveshja nuk përfshin të gjitha vendet anëtare. Hungaria, Sllovakia dhe Republika Çeke kanë siguruar përjashtime, duke e kthyer marrëveshjen në një pakt mes 24 vendeve të BE-së. Kryeministri hungarez Viktor Orban, i cili e kishte shpallur të vdekur idenë e kredisë së reparacioneve që përpara nisjes së samitit, doli si një nga fituesit politikë, pasi vendi i tij nuk do të kontribuojë në financimin e Ukrainës.
Megjithatë, për të zbutur kritikat, udhëheqësit europianë theksuan se kredia për Ukrainën do të jetë pa interes dhe se Kievi do të detyrohet ta shlyejë atë vetëm nëse Rusia paguan reparacione në të ardhmen. Asetet ruse do të mbeten të ngrira dhe BE ka ndryshuar rregullat për t’i mbajtur ato të bllokuara për një periudhë të pacaktuar.
Në tekstin përfundimtar të marrëveshjes thuhet se BE ruan të drejtën që këto asete ruse të përdoren në të ardhmen për shlyerjen e kredisë, një formulë që disa diplomatë e kanë cilësuar si një version të zbutur të kredisë së reparacioneve. Megjithatë, edhe zyrtarë të BE pranojnë se ideja fillestare për përdorimin e drejtpërdrejtë të parave të Rusisë është tashmë në gjendje minimale mbijetese.
About the Author
