Skandali i trefishtë: Historia e binjakëve të ndarë për eksperimente sekrete në SHBA

Tre binjakë të ndarë qëllimisht nga lindja për një studim sekret në SHBA zbuluan të vërtetën pas 19 vitesh, mes famës, traumës dhe një fundi tragjik.
Një nga historitë më të çuditshme dhe tronditëse të shekullit XX lidhet me tre vëllezër identikë: Robert Shafran, David Kellman dhe Eddy Galland, të cilët u ndanë menjëherë pas lindjes dhe u adoptuan nga familje të ndryshme, pa e ditur ekzistencën e njëri-tjetrit.
Në vitin 1980, kur ishte 19 vjeç, Bobby Shafran zbuloi rastësisht se kishte një vëlla binjak, Eddy Galland. Më pas, një i tretë, David Kellman doli në pah, duke tronditur opinionin publik. Të tre, të adoptuar nga e njëjta agjenci në New York, kishin lindur më 12 korrik 1961 dhe ndanin ngjashmëri të habitshme fizike dhe sjelljesh, pavarësisht se kishin jetuar në familje me kushte krejt të ndryshme.

Shumë shpejt ata u bënë personazhe televizivë dhe të famshëm, pasi publiku habitej me mënyrën e njëjtë se si rrinin ulur, zakonet e përbashkëta, sportin e preferuar dhe madje markën e cigareve që pinin.
Më vonë u zbulua se ndarja e tyre nuk ishte rastësore, por pjesë e një studimi sekret shkencor mbi ndikimin e gjenetikës dhe mjedisit në zhvillimin njerëzor. Agjencia e adoptimit i kishte mashtruar familjet, duke thënë se bëhej fjalë vetëm për një studim mbi fëmijët e adoptuar. Në fakt, binjakët identikë u ndanë qëllimisht për të shërbyer si grup kontrolli në një eksperiment afatgjatë.
Rezultatet e studimit nuk u publikuan kurrë, lista e plotë e pjesëmarrësve nuk u bë e ditur dhe qëllimi përfundimtar mbeti i paqartë. Për vëllezërit, kjo e vërtetë ishte shkatërruese, pasi iu mohua informacioni mbi prindërit biologjikë dhe të afërmit.
Historia mori kthesë tragjike kur Eddy Galland, i cili vuante nga depresioni, pas zbulimit të ndarjes së qëllimshme, i dha fund jetës në moshën 33-vjeçare.
Ngjarja e jashtëzakonshme u soll në vëmendje nga dokumentari “Three Identical Strangers”, i prezantuar në Festivalin e Filmit Sundance, duke hapur debat mbi kufijtë e shkencës, etikën e eksperimenteve njerëzore dhe pyetjen e përhershme: a na përcakton më shumë natyra apo edukimi?