Një hetim i ri i Balkan Insight, i cituar nga media ukrainase RBC Ukraine, ka zbuluar se porte shqiptare po përdoren si korridore tranziti për karburant të ndaluar nga Rusia dhe Libia, duke ndihmuar kështu shmangien e sanksioneve ndërkombëtare.
Sipas raportit, karburanti futet në territorin shqiptar përmes anijeve që e deklarojnë si material ndërtimi, ose e fshehin në tanke të modifikuara posaçërisht për kontrabandë. Në disa raste, ngarkesat kanë kaluar pa kontrolle efektive falë deklaratave të falsifikuara dhe korrupsionit në sistemin doganor.
Në fillim të vitit, dy anije: Besart dhe Aya Zanubya, mbërritën në Porto Romano duke pretenduar se transportonin çimento, por inspektimet zbuluan afro 600 mijë litra naftë të padeklaruar. Hetuesit theksojnë se porti është përdorur në mënyrë të përsëritur për operacione të ngjashme, ndërsa shumica e karburantit të kontrabanduar mban origjinë ruse.
Burime në portin e Durrësit pohojnë se skemat mbështeten nga një rrjet i strukturuar ryshfeti, ku përfshihen kompani offshore dhe anije të regjistruara nën flamuj të huaj, veçanërisht tanzanianë. Një nga kompanitë e dyshuara është Batimarine Owner Ship, e cila rezulton të ketë kryer disa dërgesa të paligjshme në rajon.
Ndërkohë, hetimet përfshijnë edhe pistën malazeze: midis viteve 2013 dhe 2016, rreth 1.7 milion litra karburant i paligjshëm u sollën në Shqipëri nga Mali i Zi, përmes varkave të peshkimit që shërbenin si mbulesë për transportet.
Në vitin 2022, autoritetet shqiptare sekuestruan anijen Queen Majeda, që vinte nga Bengazi, me 2.6 milion litra karburant detar. Hetimi tregoi se në Libi, fitimet nga kontrabanda e naftës financojnë grupe të armatosura lokale me lidhje të drejtpërdrejta me rrjetet ruse të ndikimit në Mesdhe.
Prokuroria shqiptare ka nisur hetime mbi disa raste të tjera ku varka peshkimi u përdorën për transport të fshehtë karburanti, ndërsa deri më sot janë sekuestruar rreth 750 mijë litra naftë me cilësi të ulët, të papërshtatshme për përdorim civil.
Pavarësisht sanksioneve dhe monitorimit nga BE, hetuesit theksojnë se importet e paligjshme vazhdojnë, me Porto Romanon dhe Durrësin që mbeten qendra kyçe të këtij trafiku. Dyshimet lidhen me rrjete kriminale ndërkombëtare që përdorin kompani guackë dhe dokumente të falsifikuara për të fshehur origjinën e vërtetë të naftës.
Në fund, raporti përmend edhe ndikimin ekonomik global: rafineritë indiane kanë filluar të paguajnë për naftën ruse në juan, duke reflektuar zhvendosjen e boshtit tregtar drejt Azisë, teksa Perëndimi përpiqet të frenojë kanalet e reja të financimit të Moskës.
About the Author
