Kremlini planifikon rrugë “jokonvencionale” për udhëtimin e Vladimir Putinit drejt Budapestit, ndërsa Hungaria përgatitet ta presë liderin rus që kërkohet për krime lufte në Ukrainë.
Presidenti rus Vladimir Putin pritet të udhëtojë së shpejti drejt Hungarisë për t’u takuar me homologun amerikan Donald Trump, në përpjekjen e dytë për të negociuar një armëpushim në Ukrainë. Samiti i parë, i mbajtur në Alaskë në gusht, përfundoi pa marrëveshje konkrete.
Por ndryshe nga hera e parë, këtë herë Putin udhëton si një “i kërkuar ndërkombëtarisht”. Që prej vitit 2023, Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) ka lëshuar urdhër arresti ndaj tij, nën akuzën për deportimin e paligjshëm të fëmijëve ukrainas gjatë luftës. Kjo e bën çdo shtet anëtar të Statutit të Romës, përfshirë Hungarinë, ligjërisht të detyruar ta arrestojë sapo ai të hyjë në territorin e tyre.
Megjithatë, Budapesti e ka bërë të qartë se nuk ka ndërmend të zbatojë këtë detyrim. Qeveria e Viktor Orbán, e cila ka nisur procesin e tërheqjes nga Gjykata Ndërkombëtare, e ka shpallur Hungarinë një “territor sovran”, ku Putin do të pritet me respekt dhe do të mund të zhvillojë negociatat në siguri të plotë. Ministri i Jashtëm Péter Szijjártó deklaroi të premten: “presidenti rus do të ketë kushte të sigurta për vizitën e tij dhe do të kthehet në shtëpi pas negociatave me Trump”.
Sipas ligjit ndërkombëtar, edhe hapësira ajrore e një vendi konsiderohet pjesë e sovranitetit të tij. Kjo nënkupton se çdo avion që transporton një person nën urdhër arresti të ICC mund të ndalohet ligjërisht nëse fluturon mbi një vend anëtar. Kështu, edhe nëse Hungaria është gati ta presë, Putin duhet të gjejë një rrugë ajrore që shmang vendet që do ta ndalonin.
Skenarët e mundshëm janë të ndërlikuar. Fluturimi mbi shtetet baltike është praktikisht i pamundur pas tensioneve të fundit me Estoninë, ndërsa rruga përmes Polonisë është e përjashtuar për shkak të qëndrimit të ashpër të Varshavës ndaj Kremlinit. Një korridor i mundshëm mund të jetë përmes Bjellorusisë dhe më pas në drejtim të Sllovakisë, ku qeveria e Robert Fico mban qëndrime pro-Moskës dhe vazhdon të importojë energji ruse në kundërshtim me direktivat e SHBA. Megjithatë, edhe kjo rrugë mbetet e pasigurt pasi do të kërkonte kalim në hapësira ajrore të vendeve që njohin juridiksionin e ICC.
Disa analistë po spekulojnë se Putin mund të ndjekë shembullin e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu, i cili gjithashtu përballet me një urdhër arresti nga ICC për krime lufte në Gaza. Në shtator, Netanyahu përdori një itinerar të gjatë dhe të ndërlikuar për të fluturuar drejt Shteteve të Bashkuara, duke shmangur hapësirat ajrore të rrezikshme dhe duke përdorur avionin shtetëror “Wing of Zion”. Sipas burimeve diplomatike, Moska po studion një rrugë të ngjashme, ndoshta me ndalesa të koordinuara në vende mike që nuk janë nën juridiksionin e ICC.
Takimi në Budapest pritet të jetë përpjekja e dytë Trump–Putin për të gjetur një formulë paqeje pas dështimit të bisedimeve të Alaskës. Të dy liderët do të diskutojnë kufijtë e sigurisë në Evropë dhe një plan të mundshëm të “zonave neutrale” në lindje të Ukrainës, megjithëse zyrtarë evropianë e kanë cilësuar këtë një rishkrim të rrezikshëm të rendit ndërkombëtar.
Për momentin, mbetet e paqartë jo vetëm nëse do të ketë marrëveshje, por edhe nëse Putin do të mund të mbërrijë pa u ndaluar. Dhe ndërsa Rusia planifikon fluturimin më sekret të dekadës, bota do të ndjekë me vëmendje jo vetëm negociatat, por edhe rrugën që do të ndjekë “cari i Kremlinit” për të arritur deri në tavolinën e paqes.
About the Author
