Pas sulmit izraelit në Katar dhe rritjes së retorikës për Izraelin e Madh, zëra pro-izraelitë paralajmërojnë edhe Ankaranë; Turqia shtrëngon masat dhe vë në dyshim garancitë perëndimore.
Izraeli goditi Doha më 9 shtator, duke vrarë disa persona dhe duke nxitur një përplasje të gjerë diplomatike në Gjirin Persik. OKB e denoncoi sulmin si cënim të së drejtës ndërkombëtare, teksa Katari kërkoi falje zyrtare nga Tel Avivi. Ngjarja ka rritur shqetësimet në Ankara për shtrirjen rajonale të veprimeve izraelite.
Në të njëjtën kohë, diskursi publik pro-izraelit në Uashington e Tel Aviv është ashpërsuar ndaj Turqisë. Analistë si Michael Rubin paralajmërojnë se Turqia mund të jetë shënjestra e radhës, ndërsa në rrjete sociale figura izraelite si Meir Masri kanë shkruar hapur: “Sot Katari, nesër Turqia”, çka shkaktoi reagime të forta nga Këshilli Presidencial në Ankara.
Përgjigjja turke ka qenë e dukshme: më 29 gusht, Ankara preu plotësisht marrëdhëniet ekonomike dhe tregtare me Izraelin dhe mbylli hapësirën ajrore për avionët izraelitë, masa që e zhvendosin raportin dypalësh në pikën më të ulët të dekadave të fundit.
Analiza rajonale sugjeron se pas goditjeve në Doha, Turqia vëren një tolerim të lartë amerikan ndaj veprimeve izraelite, gjë që ushqen dyshime mbi vlerën praktike të ombrellës NATO në skenarë joklasikë. Ky lexim politik në Ankara po forcon gatishmërinë ushtarake dhe koordinimin me partnerë joperëndimorë në fushat e energjisë dhe sigurisë.
Ekspertët shohin Sirinë si frontin më të mundshëm të përplasjes së parë tokë-ajër mes dy vendeve, ndërsa Qiproja Lindore dhe Mesdheu Lindor janë hapësira ku Ankara e lexon praninë izraelite si përpjekje rrethimi kundër doktrinës turke “Atdheu Blu”. Që prej ngritjes së kësaj doktrine nga admirali në pension Cem Gürdeniz, Ankara e ka lidhur sovranitetin detar me sigurinë strategjike në Egje, Mesdhe dhe Detin e Zi.
Debati se sa automatikisht do të vepronte neni 5 i NATO-s nëse një sulm izraelit do të justifikohej si vetëmbrojtje ndaj një pale të tretë, po zë vend në qarqet perëndimore, një argument që e ushqejnë edhe komente opinionistësh në SHBA. Kjo paqartësi e rrit rrezikun e llogaritjeve të gabuara nga të gjithë aktorët.
About the Author
