
Dritëro Agolli, shkrimtari që na mësoi ta duam Shqipërinë, me fjalë të thjeshta
Më 13 tetor 1931 lindi në Menkulas të Devollit Dritëro Agolli, një nga zërat më të mëdhenj të letërsisë shqiptare, që për më shumë se gjysmë shekulli i dha gjuhës sonë një ndjeshmëri të re, të ngrohtë, njerëzore dhe plot shpirt. Ai nuk shkroi për lavdi, por për njeriun e zakonshëm, për jetën e thjeshtë, për tokën që e quante “shtratin e shpirtit shqiptar”.
Nga poezia te romani, nga publicistika te satira, Agolli ndërtoi një univers letrar ku bashkëjetonin bujku, poeti, udhëtari dhe filozofi i heshtur që vështron botën me humor e mall. “Komisari Memo”, “Njeriu me top”, “Zhurma e erërave të dikurshme”, “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo”, janë më shumë se vepra letrare; janë pasqyra të kohës, të sistemit dhe të shpirtit shqiptar që përpiqet të mbijetojë me dinjitet.
Në çdo brez, Dritëroi lexohet ndryshe, por ndjehet njësoj. Ai e deshi njeriun e zakonshëm, i dha fjalës thjeshtësi dhe letërsisë sonë një gjuhë që frymon. Nuk predikoi, por tregoi; nuk ngriti monumente, por hapi dritare nga të cilat Shqipëria dukej më e vërtetë, më njerëzore, më e afërt.
Dritëro Agolli ishte dhe mbetet simbol i urtësisë, i dashurisë për jetën dhe i besimit te njeriu. Ai i përkiste një brezi që e pa letërsinë si mision për të afruar njerëzit me njëri-tjetrin, për t’i bërë të ndiejnë, të qeshin e të mendojnë.
Sot, në përvjetorin e lindjes së tij, kujtojmë jo vetëm poetin e madh, por njeriun që na mësoi se fjalët, kur janë të ndershme, nuk plaken kurrë.
Dritëroi nuk u largua kurrë, ai mbeti mes nesh, i shpërndarë në dritën e fjalëve të veta. Jeton në aromën e tokës që përshkroi, në dashurinë e heshtur që mbolli te njerëzit, në dritën e një vargu që s’e zbeh as koha. Ai i mësoi shqiptarëve të flasin me zemër dhe të mendojnë me shpirt.
E… nëse na merr malli për të, e dimë ku ta kërkojmë, mes faqeve të librave, në ndonjë fjalë a ndonjë shkronjë ku frymon ende shpirti i tij. Aty ku vargjet kanë ngrohtësinë e tokës dhe hijen e shpirtit të njeriut, që s’u nda kurrë prej vendit të vet.