Ministria e Jashtme thekson se procesi i Ekspertit Neutral do të vazhdojë sipas planit dhe se mungesa e Indisë nuk e pengon procedurën, ndërsa PCA jep qartësime të reja mbi interpretimin e traktatit.
Pakistani ka deklaruar se do të vazhdojë plotësisht pjesëmarrjen në procesin e arbitrazhit të Traktatit të Ujërave Indus (IWT), duke theksuar se tërheqja e Indisë nga procedurat nuk ndikon në ecurinë ligjore të çështjes. Në një deklaratë të publikuar nga Ministria e Punëve të Jashtme, thuhet se faza e radhës e procesit të Ekspertit Neutral do të zhvillohet në Vjenë nga 17 deri më 21 nëntor 2025, ashtu siç ishte planifikuar fillimisht me kërkesën e Indisë.
Sipas deklaratës, Eksperti Neutral ka vendosur se mosangazhimi i Indisë nuk mund të shërbejë si arsye për të pezulluar ose bllokuar procedurat, duke i hapur rrugë shqyrtimit teknik të çështjeve të ngritura nga të dyja palët.
Në të njëjtën kohë, Pakistani ka marrë në konsideratë edhe Urdhrin Proceduror të fundit të Gjykatës së Arbitrazhit, e cila ka njoftuar se arbitrazhi do të vazhdojë në mënyrë të fazuar, duke marrë parasysh procesin paralel të Ekspertit Neutral, sipas nenit IX dhe Aneksit F të traktatit.
Deklarata e Ministrisë së Jashtme i referohet gjithashtu një vendimi të Ri të Gjykatës së Arbitrazhit të Përhershëm (PCA), të datës 8 nëntor 2025, i cili sqaron disa aspekte të rëndësishme të interpretimit të traktatit. Gjykata ka konfirmuar se ndalimi i parashikuar në Aneksin D përfshin çdo element konstruktiv që mund të rrisë artificialisht nivelin e ujit mbi pikën e përcaktuar teknike, duke theksuar se këto dispozita janë detyruese që në fazën e projektimit dhe nuk mund të zëvendësohen me masa operative.
PCA njoftoi se procedurat do të vazhdojnë me hapa të tjerë të mundshëm, ndërsa palët janë ftuar të paraqesin vërejtjet e tyre mbi statusin e procesit të Ekspertit Neutral dhe drejtimin e mëtejshëm të arbitrazhit.
Ky zhvillim pason vendimin e muajit gusht 2025, në të cilin Gjykata interpretoi dispozita kyçe të Traktatit të Ujërave Indus, përfshirë rregullat për projektet hidroenergjetike të Indisë në lumenjtë perëndimorë. Në atë vendim theksohej se India duhet “të lejojë rrjedhën” e ujërave për përdorim të pakufizuar nga Pakistani, ndërsa vendimet e tilla konsiderohen përfundimtare dhe të detyrueshme.
Tensionet mes dy vendeve u rritën më tej pasi India vendosi njëanshmërisht të pezullonte zbatimin e traktatit pas vrasjes së 26 personave në Kashmirin e administruar nga India në prill, duke akuzuar Pakistanin për përfshirje, akuzë që Islamabadi e mohon kategorikisht.
Traktati, i ndërmjetësuar nga Banka Botërore dhe në fuqi që nga viti 1960, nuk parashikon asnjë mundësi për pezullim ose ndërprerje të njëanshme. Pakistani ka ritheksuar se mbetet i përkushtuar ndaj zbatimit të plotë të tij dhe pret që India të rikthehet në zbatimin normal të marrëveshjes dhe respektimin e vendimeve të gjykatës.
About the Author
