Raketat balistike ndërkontinentale, trashëgimi e Luftës së Ftohtë, vazhdojnë të jenë shtylla kryesore e parandalimit bërthamor në botë
Raketat balistike ndërkontinentale, të njohura si ICBM, konsiderohen ndër armët më vendimtare të zhvilluara ndonjëherë në historinë ushtarake dhe vazhdojnë të luajnë një rol qendror në arkitekturën e sigurisë globale. Me një rreze veprimi që tejkalon 5 500 kilometra, këto raketa kanë aftësinë të godasin objektiva në kontinente të tjera brenda pak minutash, duke i dhënë atyre një peshë strategjike të jashtëzakonshme.
ICBM-të janë produkt i drejtpërdrejtë i Luftës së Ftohtë. Raketa e parë balistike ndërkontinentale në botë, R-7 sovjetike, u lëshua me sukses në vitin 1957 nga kozmodromi i Baikonurit. Shtetet e Bashkuara nisën vendosjen e ICBM-ve të tyre në vitin 1959 dhe, që prej asaj kohe, këto sisteme janë bërë një element thelbësor i arsenaleve bërthamore të fuqive të mëdha.
Funksionimi i raketave balistike bazohet në një fazë fillestare të shtytur nga motorë raketorë, e ndjekur nga një trajektore harkore pa shtytje drejt objektivit. Ato mund të mbajnë koka bërthamore ose konvencionale dhe klasifikohen sipas rrezes së veprimit në raketa me rreze të shkurtër, të mesme, të ndërmjetme dhe të gjatë, ku ICBM-të përfaqësojnë kategorinë më të avancuar.
Sistemet e para amerikane, si raketa SM-65 Atlas, u përdorën për një periudhë të shkurtër për shkak të rrezikshmërisë së karburantit të lëngshëm. Më vonë, zhvillime si raketa Peacekeeper, e aftë të mbante deri në dhjetë koka bërthamore të pavarura, rritën ndjeshëm potencialin shkatërrues dhe mbijetesën e këtyre armëve.
Fluturimi i një ICBM-je ndahet në tre faza: faza e nisjes, faza e mesme në hapësirë që mund të zgjasë rreth 20 minuta dhe faza përfundimtare e rikthimit në atmosferë, ku koka luftarake lëviz me shpejtësi jashtëzakonisht të larta. Këto karakteristika e bëjnë interceptimin e tyre shumë të vështirë.
Krahas raketave tokësore, raketat balistike të lëshuara nga nëndetëset përforcojnë parandalimin strategjik, duke garantuar goditje të sigurt edhe në rast të një sulmi të papritur. Një ICBM e lëshuar nga Rusia qendrore, për shembull, mund të arrijë objektiva mbi 9 000 kilometra larg.
Edhe fuqitë në zhvillim vazhdojnë të investojnë në këtë teknologji. India, për shembull, ka zhvilluar raketën Agni V, e cila përmbyll të ashtuquajturën triadë bërthamore të vendit, duke kombinuar kapacitetet tokësore, ajrore dhe detare.
Pavarësisht debateve mbi çarmatimin dhe kontrollin e armëve, ICBM-të mbeten një element kyç i balancës globale të fuqisë, duke vazhduar të ndikojnë drejtpërdrejt në strategjitë e sigurisë dhe marrëdhëniet ndërkombëtare.
About the Author
