Hetimi i SPAK zbulon përdorimin e regjistrave të vjetër të Kadastrës, falsifikime sistematike dhe një rrjet korrupsioni që shtrihet nga zyrtarë të hipotekës deri te krerët e grupit kriminal
Një hetim pesëvjeçar i Prokurorisë së Posaçme kundër Krimit të Organizuar (SPAK), i publikuar pjesërisht nga BIRN, ka rrëzuar petkun e një skeme të sofistikuar të tjetërsimit të pronave që ka prekur mijëra metra katrorë tokë në zonat bregdetare të Durrësit dhe në kodrat përreth Tiranës. Në qendër të akuzave qëndron Aleksandër Laho, i njohur me nofkën “Rrumi”, i dyshuar si arkitekti i skemës dhe i implikuar në akte të korrupsionit, falsifikimit dhe edhe vrasjes në shërbim të mbajtjes së territoreve të zaptuara.
Sipas kërkesës së Prokurorisë për caktimin e masave sigurimore, grupi përdorte një mekanizëm të ndërtuar nga brenda: zyrtarë të Kadastrës dhe arkivave, noterë, avokatë dhe bashkëpunëtorë të tjerë siguronin ose blinin regjistrat e vjetër (Radhorë) të viteve ’20–’50, më pas fshihnin ose korrigjonin shënime, dhe riprodhonin faqe me shënime të sajuara për të krijuar tituj prone në emra trashëgimtarësh të sajuar.
Dokumentet e siguruara nga hetuesit tregojnë praktika të ndryshme mashtruese: futje transaksionesh me data që nuk përputheshin, zëvendësim faqe librash me kopje të shtypura në mënyrë të ngjashme, përdorim vulash institucionale të rreme dhe regjistrime në AMTP-të e viteve ’90 për t’i dhënë pamjen e ligjshmërisë veprimeve të kryera. Një pjesë e provave u gjetën në komunikime të koduara Sky ECC, ku Laho dhe bashkëpunëtorët diskutonin numra kadastralë, strategji për të legalizuar pronat dhe pagesa ryshfeti për zyrtarë.
Prokuroria pretendon se pas këtij rrjeti qëndronte një orientim i qartë për fitim të shpejtë: prona “të pavlera” regjistroheshin dhe më pas shiteshin si investime turistike te blerës të lidhur me interesat e zonës. Disa nga zonat e synuara përfshinin pjesë të bregdetit të Durrësit dhe kodra pranë zonave të zhvillimit në periferi të Tiranës, që kishin vlerë të lartë për ndërtim dhe projekte infrastrukturore.
Në kërkesën për masë sigurimi përmenden emra të njohur: përveç Aleksandër Lahos (Rrumi), janë përfshirë Vullnet Muça (i njohur gjithashtu si Kondi/Muhurremi), Agron Bejdolli dhe Vlash Brahja për falsifikim dhe manipulim dokumentesh. Astrit dhe Elidon Avdyli, së bashku me disa të tjerë, akuzohen lidhur me raste vrasjesh të porositura që lidhen me konfliktet mbi tokat, përfshirë edhe vrasjen e Edmir Bregut (i njohur si Ilir Kuçi/Maloku). Ermira Avdyli rezulton e dyshuar për falsifikim, i është vendosur masa detyrim për të mos u larguar nga vendi.
Hetimet zbuluan gjithashtu rolin e personave të brendshëm në institucionet e pronës: një ish-punonjës i ZVRPP i referuar si “Mozi” dyshohet se nxirrte nga arkivat Radhorë dhe i shiste ato grupit; një tjetër, i identifikuar si “Daja”, përgatiste falsifikimet dhe riprodhonte dokumente e vulash. Mesazhet midis anëtarëve të grupit dëshmojnë për përpjekje për të korruptuar ekspertë dhe zyrtarë verifikues, për të manipuluar ekspertizat dhe për të ndikuar në procedurat administrative dhe gjyqësore.
SPAK thotë se skema përfshinte edhe krijimin e trashëgimtarëve të rremë që kishin për detyrë të bënin kërkesa për kompensim ose kthim fizik të pronave, duke përfituar pastaj nga shitja e titujve te investitorë. Ky mekanizëm u përdor për të justifikuar ligjërisht pretendimet, ndërsa pronat reale mbeteshin të bllokuara ose të zaptuara.
Burime nga dosja flasin për një profil të organizuar dhe ambicioz: Laho dhe bashkëpunëtorët nuk kishin frikë të ekzekutonin dhunë ndaj rivalëve për të mposhtur opozitën e lokalëve. Një nga transkriptet përmend thjesht: “Duam të hapim procese dhe të marrim kompensim”, ndërsa në bashkëbisedime të tjera diskutohej shifra e parave që duhej shpenzuar për të kaluar pengesat gjyqësore.
Nga ana tjetër, mbrojtja e të pandehurve ka mohuar pjesërisht pretendimet ose ka kërkuar verifikime technike të dokumenteve; hetimi përfshin vlerësime të ekspertëve për autenticitetin e vula dhe letrave, dhe kontroll të procedurave në ZVRPP dhe ASHK. Megjithatë, SPAK ka pezulluar pjesë të pronave dhe ka ngritur akuza që prej sekuestrimit të provave kryesore.
Ndërhyrja e Prokurorisë erdhi pas atentateve dhe përplasjeve të ndodhura vitet e fundit në Durrës; ngjarjet e dhunshme të 2019-s dhe përndjekjet kriminale drejt rivalëve hodhën dritë mbi operacionet e grupit. Materialet e sekuestruara nga bisedat koduara dhe radhorët e rikthyer në hetim kanë qenë kyçe për të kuptuar shkallën e grabitjeve.
Mekanizmi i zbuluar paraqet një sfidë të thellë për institucionet: nga korrupsioni brenda sistemit të pronës deri te manipulimi i proceseve gjyqësore dhe përdorimi i dhunës për përfitim. SPAK ka theksuar se hetimi vijon dhe se do të kërkojë përgjegjësi për çdo akt kriminal të provuar.
Reagimet publike dhe politikat përkatëse pritet të intensifikohen teksa dosja përgatitet për fazën e gjykimit. Për familjet e prekur dhe banorët lokalë, zbardhja e këtij rasti shënon shpresën për kthimin e pronave dhe ndëshkimin e atyre që abuzuan me institucione dhe dokumente historike, ndërsa për sistemin e drejtësisë është një testi i rëndë për aftësinë e tij për t’i rikthyer qytetarëve sigurinë dhe drejtësinë mbi pronën.
About the Author
