Nga Arben MALAJ

Një paralajmërim serioz për (pa)qëndrueshmërinë financiare. 80 për qind e 4P-ve janë pa garë, janë preferenciale dhe shumë prej tyre, edhe si nënkontraktore, i kanë marrë kompani me burime kriminale.

Opsioni i PPP-ve është shumë i kushtueshëm në raport me çdo formë tjetër financimi të investimeve publike, siç janë investimet nga taksat. Aq më mirë kur këto investime mbështeten nga fondet e mësipërme, grante nga BE dhe kredi nga bankat e zhvillimit si Banka Botërore, Banka Evropiane e Investimeve, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, por edhe marrëdhënie bilaterale si KfW gjermane, bashkëpunimi italian apo edhe banka dhe fonde investimesh nga Lindja e Mesme.

Përjashtimi i këtyre opsioneve financimi, të cilat rrisin transparencën, konkurrencën dhe përgjegjshmërinë, bëhet vetëm sepse kontratat dhe miliardat e 4P-ve (Partneritete Publike-Private-Preferenciale) duhet të shkojnë aty ku ka preferenca qeveritare.

Asnjë donator nuk duhet të jetë pjesë e asnjë procesi, duke filluar nga studimi i fizibilitetit, përzgjedhja me garë e fituesve, mbikëqyrja e rreptë e ndërtimit, mirëmbajtjes dhe respektimi strikt i detyrimeve dypalëshe dhe shumëpalëshe.

80% pa garë, pra me kosto abuzive dhe me nivel të lartë korrupsioni.

Një studim i Bankës Botërore disa vite më parë rezultoi se keqpërdorimi i fondeve për investimet publike, ku përfshihet mungesa e efikasitetit dhe kostot e korrupsionit, ishte 50% për vendet e varfra. Pra, nga 2 miliardë dollarë, vetëm 1 miliardë e vlerës së investimeve investohej realisht në infrastrukturë.

Në vendet në zhvillim, ku përfshihet edhe Shqipëria, humbjet nga mungesa e efikasitetit dhe korrupsioni i lartë ishin rreth 35%.

Pra, nëse investimet me 4P janë rreth 2 miliardë euro, 700 milionë janë humbje dhe vjedhje.

Opsioni i 4P-ve përfshin:

1. Pa garë.
2. Me përzgjedhje personale.
3. Me rrezik për kosto të larta në ndërtim dhe mirëmbajtje.
4. Me nivel shumë të lartë korrupsioni dhe kapje të shtetit…, dhe do t’i rëndojë ndjeshëm taksapaguesve shqiptarë.